Organy

KRÓTKA HISTORIA

Organy zostały zbudowane przez firmę organową BERSCHDORF NEISSE w roku 1908; posiadają 35 głosów, dwa manuały i pedał.

Znajdujące się w parafialnym archiwum dokumenty dotyczą wyłącznie przeprowadzanych remontów: ich kosztorysów i przebiegu. Pochodzą z lat: 1965, 1966, 1976, 1977, 1978, 1983 i 1988.

Najstarszy kosztorys koniecznego do przeprowadzenia remontu pochodzi z 1965 roku i został sporządzony przez pana Władysława Badurę, kierownika firmy z Olesna Śląskiego. Wśród przyczyn uszkodzenia organów wymienia się: nadmierną wilgotność w kościele, przecieki, prace malarsko-tynkarskie, zakurzenie i zabrudzenie wynikające z tych prac.

W 1966 roku proponowany kosztorys przedstawiła firma Instrumentarstwo Muzyczne Thunich Werner z Olesna Śląskiego. Zwraca się w nim uwagę, że chociaż ostatniego remontu organów dokonano około 1960 roku, organy nie nadają się już do użytku.

Z kolejnych zachowanych dokumentów wynika, że w 1975 roku ks. Alojzy Wycisk zwracał się w sprawie generalnego remontu organów do Zakładu Budowy Organów z Warszawy-Grochowa, Wytwórni Organów pana Zygmunta Kamińskiego, a także do pana Ryszarda Franke z Rybnika.

W 1976 roku firma pana Zygmunta Kamińskiego zakończyła remont organów. Ponadto w 1977 roku zamówiono w Niemczech i wykonano później dodatkowy głos: Trompete 8?. Wiele elementów wykorzystanych podczas remontu pochodziło z Niemiec, o czym świadczą zachowane rachunki.

W 1978 roku zakończono kolejny remont i zwołana przez ks. Wyciska komisja w składzie: ks. Dziekan Alojzy Wycisk, prof. Alfred Bączkowicz i inż. Edmund Kamiński, dokonała odbioru prac.  Jakość wykonanych robót oceniono na bardzo dobrą. Wtedy też organy zostały w całości odsunięte od ściany frontowej kościoła. Warto zwrócić uwagę na fakt, iż Komisja ds. Szkód Górniczych wydała orzeczenie, w którym kopalnia W.K. Bobrek została zwolniona z obowiązku naprawy organów. Koszty remontu generalnego poniosła parafia.

Po dziesięciu latach, w 1986 roku, w wyniku remontu generalnego kościoła, stan instrumentu znacząco się pogorszył. Kolejnego remontu dokonała firma pana Dominika Grochalskiego z Piotrkowa Trybunalskiego. Z roku 1988 pochodzi protokół z oględzin komisyjnych w trakcie trwania tego remontu, sporządzony przez ks. Joachima Waloszka, pana Józefa Siwego oraz ówczesnego proboszcza ks. Leopolda Rychtę. Remont nadzorował również pan Remigiusz Pośpiech.

KLIKNIJ TUTAJ, ŻEBY ZOBACZYĆ GALERIĘ

CHARAKTERYSTYKA TECHNICZNA ORGANÓW

Rodzaj obudowy organów: szafa drewniana klejona, z uskokiem wspartym na filarach, zdobiona prospektem piszczałkowym z metalu.

Gabaryty obudowy: 5,6 x 3,8 x 7 m.

Rodzaj kontuaru: kontuar pneumatyczny wolno stojący w szafie drewnianej o wymiarach 1,6 x 1,5 x 0,8 m.

Zakres klawiatur: w manuałach od C do f3, w pedale od C do d1.

Rodzaj połączeń: II-I, I-pedał, II-pedał, oraz cztery kombinacje stałe: piano, mezzoforte, forte, tutti.

Ilość głosów: 35.

Rodzaj traktury: stożkowo pneumatyczna z rurkami metalowymi.

Rodzaj wiatrownic piszczałkowych: stożkowo pneumatyczne z drewna klejonego klejem skórnym. Przekaźniki podwójne i kanaliki z naklejonymi mieszkami skórzanymi.

Rodzaj kanałów powietrznych: kanały drewniane klejone klejem skórnym.

Rodzaj miechów: miechy magazynowe podwójne z dwoma podawaczami do powietrza wykonane z drewna i skóry białej baraniej ałunowej higroskopijnej. Napęd nożny i mechaniczny z dmuchawą odśrodkową elektryczną (znajdującą się we wieży kościoła).

Rodzaj piszczałek: piszczałki wargowe z drewna klejonego i z metalu organowego oraz piszczałki językowe w konstrukcji mieszanej z drewna i mosiądzu.

Ilość piszczałek drewnianych: 299 sztuk.

Ilość piszczałek metalowych: 1383 sztuki.

Kontuar usytuowany jest przed szafą organową, przodem do ołtarza, wyposażony w przełączniki registrowe, przyciski: piano, mezzoforte, forte i tutti. Instrument posiada klapę crescenda oraz klapę żaluzji II manuału. Obudowa stołu gry wykonana jest z drewna sosnowego, natomiast tabliczki registrowe z celuloidu. Klawiatury manuałowe oklejone są kością słoniową, klawiatura pedałowa wykonana z drewna dębowego. Wiatrownice wykonano z drewna sosnowego, w systemie stożkowo pneumatycznym. Piszczałki wykonane są z drewna sosnowego, z blachy cynkowej oraz stopu cynowo-ołowianego. Również obudowa organów wykonana jest z drewna sosnowego

Charakterystyka organów pochodzi z roku 1986 i została wykonana w związku z potrzebą generalnego remontu.

DYSPOZYCJA

Manuał I C-f3 54 klawisze

  1. Trompette 8?
  2. Mikstura 4-5 rzędów
  3. Rauschquinta 2 2/3?
  4. Rohrflet 4?
  5. Oktawa 4?
  6. Dolce 8?
  7. Gemshorn 8?
  8. Gamba 8?
  9. Hohlflote 8?
  10. Pryncypał 8?
  11. Bourdon 16?

Manuał II C-f3 54 klawisze + 12 super.

  1. Lieblich Gedekt 16?
  2. Geigen Pryncypał 8?
  3. Starkton Violine 8?
  4. Gedekt 8?
  5. Salicet             8?
  6. Portunal 8?
  7. Aeolina 8?
  8. Voxcaelestis 8?
  9. Schalmey 4?
  10. Viola 4? (obecnie 2 2\3?)
  11. Flaut Traverso 4?
  12. Progresja 2-3 rzędy
  13. Clarnette 8?
  14. Cymbałki 3 rzędy
  15. Flet 2?
  16. Sifflet 1?

Pedał C-d1 27 klawiszy

  1. Pryncypałbas 16?
  2. Violon             16?
  3. Subbas 16?
  4. Echobas 16?
  5. Oktawbas 8?
  6. Cello 8?
  7. Fletbas 8?
  8. Posaune 16?