249. Co dokonuje się przez święcenia?
Ten, kto przyjmuje święcenia, otrzymuje – przez posługę biskupa – dar Ducha Świętego, który daje mu świętą władzę pochodzącą od Chrystusa. (KKK [1] 1538)
Być kapłanem oznacza sprawować funkcję lub urząd. Przez święcenia kapłan otrzymuje określoną moc i zostaje powołany do braci i sióstr w wierze.
250. Jak Kościół rozumie sakrament święceń?
Kapłani Starego Przymierza pojmowali swoje zadanie jako pośredniczenie między tym, co niebiańskie, a tym, co ziemskie, między Bogiem a Jego ludem. Ponieważ Chrystus jest jedynym ?pośrednikiem między Bogiem a ludźmi? (1 Tm 2,5), dlatego wypełnił i położył kres tamtemu kapłaństwu. Po Chrystusie kapłaństwo może istnieć jedynie w łączności z Chrystusem, z ofiarą Chrystusa na krzyżu oraz dzięki powołaniu i apostolskiemu posłaniu przez Chrystusa. (KKK 1539-1553, 1592)
Katolicki kapłan, który sprawuje sakramenty, nie działa własną mocą ani na podstawie swojej moralnej doskonałości (której niekiedy, niestety, nie posiada), lecz in persona Christi (w osobie Chrystusa). Przez fakt święceń dysponuje przemieniającą, uzdrawiającą i zbawczą mocą Chrystusa, ponieważ kapłan niczego nie ma z siebie, lecz jest przede wszystkim sługą. Znakiem rozpoznawczym każdego prawdziwego kapłana jest pokorne zdumienie z faktu swojego powołania.
251. Jakie są stopnie sakramentu święceń?
Sakrament święceń ma trzy stopnie: święcenia biskupie (episkopatu), kapłańskie (prezbiteratu) i diakonatu [3]. (KKK 1554, 1593)
252. Co dokonuje się podczas święceń biskupich?
Podczas święceń biskupich kapłan otrzymuje pełnię władzy sakramentu święceń. Zostaje wyświęcony na jednego z następców Apostołów i włączony do Kolegium Biskupów. Razem z pozostałymi biskupami i papieżem jest odtąd odpowiedzialny za cały Kościół. W sposób szczególny Kościół czyni go prawdziwym i autentycznym nauczycielem wiary i pasterzem. (KKK 1555-1559)
Urząd biskupa jest właściwym urzędem pasterskim w Kościele, ponieważ pochodzi od pierwszych świadków Jezusa, od apostołów, i stanowi kontynuację ustawionego przez Chrystusa urzędu pasterskiego apostołów. Również papież jest biskupem, ale pierwszym pośród nich i głową kolegium.
253. Jak ważny dla chrześcijanina – katolika jest jego biskup?
Chrześcijanin – katolik czuje się odpowiedzialny za swojego biskupa. Biskup jest także dla niego reprezentantem Chrystusa. Ponadto biskup, który wraz z kapłanami i diakonami, będącymi jego wyświęconymi współpracownikami, sprawuje urząd pasterski, jest widzialnym fundamentem Kościoła partykularnego – biskupstwa (ordynariatu) lub diecezji.
254. Co dokonuje się podczas święceń kapłańskich?
Podczas święceń kapłańskich biskup przyzywa mocy Ducha Świętego, aby spoczęła na kandydacie do święceń. Wyciska ona na tym człowieku nieusuwalną pieczęć, która pozostanie z nim na zawsze. Jako współpracownik swojego biskupa kapłan będzie głosić słowo Boże, sprawować sakramenty, a przede wszystkim celebrować świętą Eucharystię. (KKK 1562-1568)
Podczas Mszy Świętej właściwy obrzęd święceń kapłańskich rozpoczyna się wezwaniem kandydatów po imieniu. Po kazaniu biskupa przyszły kapłan obiecuje biskupowi i jego następcom posłuszeństwo. Same święcenia dokonują się poprzez włożenie rąk biskupa na głowę kandydata i jego modlitwę nad nim.
255. Co dokonuje się podczas święceń diakonatu?
Podczas święceń diakonatu kandydat zostaje ustanowiony do swoistej służby w ramach sakramentu święceń. Ma bowiem reprezentować Chrystusa jako Tego, który nie przyszedł po to, ?aby Mu służono, lecz aby służyć i oddać swoje życie jako okup za wielu? (Mt 20,28). Podczas liturgii święceń mówi się: ?przez posługę słowa, ołtarza i miłości diakoni okazują się sługami wszystkich?.
Wzorem diakona jest św. Szczepan męczennik. Kiedy w pierwotnej wspólnocie jerozolimskiej Apostołowie poczuli się przeciążeni mnogością pracy charytatywnej, ustanowili siedmiu mężczyzn ?do obsługiwania stołów?, którzy zostali przez nich wyświęceni. Św. Szczepan, pierwszy z wymienionych, napełniony łaską i mocą, działał wiele na rzecz nowej wiary i dla dobra ubogich we wspólnocie. Po tym, jak przez stulecia diakonat był jedynie stopniem na drodze do kapłaństwa, dzisiaj jest odrębnym powołaniem zarówno dla celibatariuszy [4], jak też dla mężczyzn żyjących w związkach małżeńskich. Z jednej strony na nowo podkreśla się przez to służebny charakter Kościoła, z drugiej zaś chciano, aby tak jak w pierwotnym Kościele, u boku kapłanów stanął stan, który przejmie na siebie szczególne pasterskie i społeczne zadania Kościoła. Również święcenia diakonatu na całe życie odciskają na wyświęconym nieusuwalną pieczęć.
256. Kto może przyjąć sakrament święceń?
Godnym wyświęcenia na diakona, kapłana i biskupa jest każdy ochrzczony mężczyzna, katolik, który zostanie przez Kościół powołany do tego urzędu. (KKK 1577-1578)
257. Czy nie uwłacza godności kobiet, że tylko mężczyznom wolno przyjąć sakrament święceń?
Decyzja, że tylko mężczyznom wolno jest przyjąć sakrament święceń, nie jest jakimkolwiek deprecjonowaniem godności kobiety. Przed Bogiem mężczyzna i kobieta mają równą godność, ale inne zadania i charyzmaty. Kościół w decyzji dotyczącej święceń czuje się zobligowany faktem, że przy ustanawianiu kapłaństwa podczas Ostatniej Wieczerzy Jezus wybrał wyłącznie mężczyzn. W 1994 r. papież Jan Paweł II orzekł, że ?Kościół nie posiada żadnej władzy, aby udzielać kobietom święceń kapłańskich, i że wszyscy wierzący Kościoła powinni się kategorycznie podporządkować tej decyzji?.
Jak żaden inny człowiek w starożytności, Jezus, gorsząc współczesnych, dowartościowywał kobiety, przyjaźnił się z nimi i brał je w obronę. Kobiety znajdowały się w Jego otoczeniu, a On wysoko cenił sobie ich wiarę. Pierwszym świadkiem Zmartwychwstania była kobieta. Dlatego Marię Magdalenę nazywa się ?apostołką Apostołów?. Jednakże święcenia kapłańskie i urząd pasterski powierzany był zawsze mężczyznom. W kapłanie mężczyźnie wspólnota ma widzieć reprezentanta Jezusa Chrystusa. Kapłaństwo jest szczególną służbą, która wymaga mężczyzny z charakterystycznymi dla płci męskiej uczuciami ojcowskimi. Nie jest jednak w żadnym wypadku formą męskiej dominacji nad kobietami. Kobiety w Kościele pełnią zadanie nie mniej ważne niż mężczyźni, co widać na przykładzie Maryi. Ewa stała się matką wszystkich żyjących (Rdz 3,20). Jako ?matki wszystkich wierzących? kobiety posiadają szczególne dary i zdolności. Bez ich wrażliwości nauczanie, zwiastowanie w Ewangelii, działalność charytatywna, duchowość i duszpasterstwo w Kościele byłyby jednostronne i ?kulawe?. Zawsze wtedy, gdy w Kościele mężczyźni posługują się swoją służbą kapłańską jako narzędziem dominacji albo kobiety nie chcą wykorzystywać właściwych im charyzmatów – występują przeciwko miłości i Duchowi Jezusa.
258. Dlaczego Kościół wymaga od kapłanów i biskupów życia w celibacie?
Jezus żył w celibacie i chciał tym samym wyrazić swoją niepodzielną miłość do Boga, swego Ojca. Naśladowanie sposobu życia Jezusa i życie w bezżennej czystości ?ze względu na królestwo Boże? to od czasów Jezusa znak miłości, zupełnego poświęcenia się Panu i całkowitej gotowości do służby. Kościół rzymskokatolicki żąda takiego życia od swoich biskupów i kapłanów, Kościoły unickie tylko od swoich biskupów. (KKK 1579-1580, 1599)
Celibat – mówi papież Benedykt XVI – nie może oznaczać ?nie zaznać miłości?, ale musi oznaczać ?dać się porwać namiętności dla Boga?. Kapłan jako osoba żyjąca w celibacie powinien być płodny w takim sensie, w jakim jest reprezentantem ojcostwa Boga i Jezusa. Papież mówi dalej: ?Chrystus potrzebuje kapłanów, którzy są dojrzali i mężni, zdolni do prawdziwego ojcostwa duchowego?.
259. Na czym polega różnica między powszechnym kapłaństwem wszystkich wierzących a kapłaństwem sakramentalnym?
Przez chrzest Chrystus uczynił nas królestwem ?kapłanów dla Boga, swego Ojca? (Ap 1,6). Na podstawie powszechnego kapłaństwa każdy chrześcijanin powołany jest do działania w świecie w imię Boże i przekazywanie mu błogosławieństwa i łaski. Jednak w Wieczerniku i przy posłaniu Apostołów Chrystus udzielił niektórym pełni władzy, aby służyli wierzącym. Ci wyświęceni kapłani reprezentują Chrystusa, jako pasterza swego ludu i jako głowę Jego Ciała, Kościoła. (KKK 1546-1553, 1592)
Samo słowo kapłan rodzi często nieporozumienia, odnosząc się do dwóch spokrewnionych ze sobą porządków, ale jednak ?różniących się istotą, a nie tylko stopniem? (Sobór Watykański II, Lumen gentium, 10). Z jednej strony powinniśmy pełni radości zauważyć, że jako ochrzczeni wszyscy jesteśmy kapłanami, ponieważ żyjemy z Chrystusem i uczestniczymy we wszystkim, czym jest i co czyni. Dlaczego zatem permanentnie nie udzielamy tego światu błogosławieństwa? Z drugiej strony powinniśmy na nowo odkrywać dar Boży dla Jego Kościoła, którym są wyświęceni kapłani, reprezentujący pośród nas samego Pana.
————————————————-
[1] Youcat, nr 249-259.
[2] Katechizm Kościoła Katolickiego.
[3] Diakon (gr. diakonos – sługa, pomocnik) to osoba, która przyjęła pierwszy stopień sakramentu święceń w Kościele katolickim. Jak wskazuje już sama nazwa, diakon angażuje się przede wszystkim w działalność charytatywną (diakonia), ale także naucza, katechizuje, podczas Mszy Świętej czyta Ewangelię, głosi kazanie i asystuje w celebracji, może udzielać sakramentu chrztu.
[4] Celibat (łac. caelebs – żyjący samotnie) to dobrowolne zobowiązanie się osoby do życia w bezżeństwie ?ze względu na królestwo Boże?. W Kościele katolickim przyrzeczenie prowadzenia takiego życia składają przede wszystkim ludzie żyjący we wspólnotach zakonnych (śluby zakonne) jak również duchowni (przyrzeczenia celibatu).